Sistem „ML40 mk1“ kao samostalno oružje. : Madritsch Weapon Technology
Razvoj modernog ratovanja zahtevao je da se borac današnjice opremi platformom koja mu može omogućiti da granate ispaljuje na udaljenije ciljeve i većom preciznošću nego što bi to mogao bacanjem iz ruke. Upravo to je osnovni razlog uvođenja u upotrebu potcevnih bacača granata.
Potcevni bacači granata predstavljaju vrstu pešadijskog naoružanja koje ispaljuje projektile različitih vrsta, a namenjeni su za uništavanje žive sile (otkrivene i zaklonjene) i lakooklopljene tehnike na bliskim i srednjim rastojanjima. Mogu biti namenjeni individualnoj[3] i/ili grupnoj upotrebi i sa različitim režimima rada: od jednometnih, preko poluautomatskih, pa do isključivo automatskih bacača granata.
U kategoriji individualnih mogu se razlikovati platforme koje su funkcionalne isključivo montiranjem na pešadijsko naoružanje, po pravilu, na jurišne puške[4], kao i platforme koje se mogu upotrebljavati i kao samostalno oružje koje je tada sačinjeno najčešće od cevi, okidačke grupe, kundaka i mehaničkih nišana. Posmatrano globalno, najveći broj modela izrađuje se za granate kalibra 40 mm, a sa konstrukcijskog aspekta mogu se izdvojiti „zapadnjačka” rešenja, predvođena američkim konstruktorima, i „istočnjačka” rešenja, predvođena ruskim stručnjacima.
Sistem „ML40 mk1“ montiran na automatsku pušku. : Madritsch Weapon Technology
U kategoriju individualnih potcevnih bacača granata mogu se uvrstiti modeli PBG „ML40 mk1” i „ML40 mk2”, pouzdanog austrijskog proizvođača „Madritsch Weapon Technology” (nem. Madritsch Waffentechnik). Pomenuti modeli mogu se koristiti kao samostalno oružje, odnosno kao dodatak na automatskim puškama. U velikoj meri izrađeni su od istih delova i sa istim taktičko-tehničkim karakteristikama, a najveća razlika je u tome što su prvi prilagođeni puščanim sistemima „M-4/AR-15”, „AK” i „FN SCAR”, dok su drugi rađeni namenski za austrijske „bullpup” automatske puške „Steyr A1”, kao i za modele „A2Kdo” i „A3 40 mm” iz iste serije.
Jednometni PBG, namenjeni za granate 40 mm, funkcionišu po principu visokog, odnosno niskog pritiska (eng. High-Low Propulsion System). Platforme su izuzetno modernog dizajna, kompaktnih dimenzija i osetno male mase[5]. Poslednja karakteristika je vrlo značajna, jer svaki dodatak uvećava ukupnu masu oružja, što može biti otežavajuća okolnost po strelca, posebno pri dužem nošenju. Mala masa PBG posledica je upotrebe visokokvalitetne teško eloksirane legure aluminijuma „7075 T6”, koja se koristi i u avio-industriji, a od koje je izrađen najveći broj delova konstrukcija ovih modela. Dodatno, pomenuta legura pokazala se i izuzetno otpornom na spoljašnje uslove (pre svega klimatske) i u skladu je sa NATO standardom „AC 225”. Svi spoljašnji delovi platforme su matirani, te ne reflektuju sunčevu svetlost. Konstrukcije platformi su jednostavne za upotrebu, što znatno pojednostavljuje praktičnu obuku pripadnika, a jednostavno se i montiraju, odnosno skidaju.[6]
| TAKTIČKO-TEHNIČKE KARAKTERISTIKE | |||
|---|---|---|---|
| Dužina oružja [mm] | Dužina cevi [mm] | Masa [g] | Efektivni domet [m] |
| 317 | 230 | 995 | 350-600 |
ML40 mk1 Specifications, Madritsch Weapon Technology. URL (10.4.2020).
Osnovne komande logično su raspoređene i olakšavaju obuku i upotrebu. Platforme su odlično balansirane, sa dobrim ergonomskim rešenjima, što mnogo više dolazi do izražaja pri samostalnoj upotrebi. U ovoj konfiguraciji na zadnjem delu platforme smešten je teleskopski kundak koji potpisuje kompanija „Magpul” i koji je podesiv na 6 dužina, a može se i preklopiti u levu ili desnu stranu. Amortizeri trzaja smešteni u kundak umanjuju intenzitet udara u zgib ramena strelca prilikom paljbe. Ispred kundaka, sa gornje i donje strane smeštene su dve alke za kačenje taktičkog remenika, a na gornjoj strani platformi nalaze se i nosači standardizovanih MIL-STD-1913 „Picatinny” šina[7] na koje se može opciono montirati taktička oprema. Ispred nosača šina smešten je sklopivi mehanički nišan sa 7 podeoka za nišanjenje koji su predstavljeni brojevima bele boje i olakšavaju nišanjenje u uslovima smanjene vidljivosti.
Platforme se, na zahtev kupca, mogu opremiti i optičkim uveličavajućim nišanom, odnosno refleksnim „red dot” nišanom, pa se tako ove platforme mogu prilagoditi različitim terenskim potrebama. Rukohvat platforme za samostalnu upotrebu je odlične ergonomije. Obarač je blago zakrivljen, a duž njega smeštena je poluga kočnice – predobarač, koja viri u vidu jezička i sprečava neželjeno okidanje, tako što se podiže tek pošto se obarač povuče do kraja. Okida se isključivo dvostrukom akcijom (eng. double action only). Branik obarača je četvorougaonog oblika sa zakrivljenim ivicama i ne ometa rukovanje ni kada strelac nosi rukavice. Iznad obarača sa obe strane[8] bacača smeštena je poluga kočnice obarača koja ima dva položaja predstavljena kružićima crvene i bele boje. Kada je poluga u donjem položaju vidljiv je beli kružić, što znači da je obarač tada zakočen. Suprotno tome, kada je poluga u gornjem položaju, vidljiv je crveni kružić, što znači da je oružje spremno za ispaljivanje granate.
Ubacivanje i izbacivanje granate vrši se sa zadnje strane cevi, što je rešenje slično američkim modelima. Pritiskom tastera smeštenog na zadnjem kraju cevi, sa leve strane, cev se otvara u levu stranu[9] i strelac može izbaciti, odnosno ubaciti granatu. Bravljenje se izvodi sklapanjem cevi, tj. dovođenjem u pravolinijski položaj. Unutrašnjost cevi je hromirana i ožlebljena udesno sa šest žlebova i korakom uvijanja od 1:1200 mm (1: 47 inča). Montiranje modela „ML40 mk1” i „ML40 mk2” ispod cevi pušaka ne ometa istovremeno montiranje i prigušivača pucnja ni na jednom sistemu jurišne puške sa kojima su ovi PBG kompatibilni. Ove modele usvojila je austrijska vojska, a u upotrebi su i u jedinicama za specijalne namene ove zemlje. Dodatno, procesi njihovog usvajanja su u toku u nekoliko zemalja Evropske unije, što je svakako potvrda da se radi o kvalitetnim platformama.
[1] Zanimljivo je istaći da je tokom 1902. godine britanska Kancelarija za ratnja pitanja (eng. War Office) izdala depešu u kojoj, pored ostalog, tvrdi da ručne granate, usled velikog rizika po nosioce i nesavršenosti konstrukcije, nikada neće imati značajniju ulogu u modernom ratovanju. Ipak, samo dve godine kasnije, nakon iskustava iz Rusko-japanskog rata, Odbor za ratnu tehniku dobio je zadatak da izradi unapređeni model ručne granate za potrebe britanske vojske.
[2] Treba nagasiti da ideje o ručnim bombama/granatama potiču još iz vremena Vizantije.
[3] U okviru ove kategorije mogu se razlikovati platforme koje mogu činiti sastavni deo ličnog naoružanja strelca i one koje se montiraju na specijalizovana službena vozila.
[4] Montiranje se vrši sa donje strane cevi, pa otuda i njihov naziv, a preko različitih mehanizama, ili kačenjem na standardne „Picatinny” šine.
[5] Poređenja radi, ovi modeli su za oko 500 grama lakši od poznatih „H&K M-320”.
[6] Prema tvrdnjama proizvođača, prosečno uvežban strelac može skinuti platformu sa puške i prilagoditi je za samostalnu upotrebu za manje od 60 sekundi.
[7] Postavljeni po principu 9–12–3 sati.
[8] Raspoređivanjem komandi sa obe strane oružje se prilagođava levorukim i desnorukim strelcima.
[9] Na zahtev kupca konstrukcija se može prilagoditi i za otvaranje u desnu stranu.
Tekst je autorsko delo urednika sajta. Tekst je u celini zaštićen autorskim pravima. Kopiranje ili preuzimanje na drugi način, bez dozvole urednika, podložno je tužbi.