OSNIVANJE I NAMENA

Ideje o ubacivanju sopstvenih snaga u neprijateljevu pozadinu vazdušnim putem su se javile još tokom Prvog svetskog rata, najviše usled tzv. rovovskog načina ratovanja. U periodu između dva svetska rata značajno su se razvijale teorija i praksa upotrebe padobranskih jedinica u okviru vazdušnodesantnih snaga, u čemu je prednjačio tadašnji Sovjetski Savez, uz Italiju, Francusku i tadašnju Nemačku.

Početak padobranske tradicije na prostoru Kraljevine Jugoslavije vezuje se za 1925. godinu kada je francuski padobranac Beranže izveo prvi padobranski skok u kraljevini, na hipodromu u Beogradu, u okviru promocije padobrana francuskog proizvođača, koji su u službenu upotrebu uvedeni tokom naredne godine. Analiziranjem uporedne padobranske prakse, tadašnje političko i vojno rukovodstvo kraljevine ocenilo je da bi trebalo otpočeti sa organizovanjem padobranskih jedinica u kraljevini.

Prva padobranska škola je osnovana 1. oktobra 1939. godine u Pančevu, koja je tokom naredne dve godine iškolovala dve klase padobranaca, a od polaznika klase iz 1940. osnovana je prva padobranska četa u Novom Sadu. Izbijanjem rata, četa je dobila borbeni zadatak — zaštita aerodroma u Novom Sadu, ali pošto aerodrom nije bio ugrožen, četa se povukla prema Sarajevu, pridruživši se ostalim pešadijskim odredima. Ipak, veći deo ovih formacija je bio zarobljen, bez značajnijeg otpora.

Prvi padobranski bataljon je osnovan u mestu u blizini Barija, u Italiji, 14. oktobra 1944. godine, čiji je komandant bio poručnik Čedomir Vranić, ali bataljon nije bio angažovan u borbenim dejstvima tokom rata. Dan osnivanja ovog bataljona je ujedno i Dan vojnih padobranaca, odnosno Dan i slava današnje 63. padobranske brigade. Tokom 1952. godine, u Šapcu je formiran 63. padobranski bataljon, a 5. februara 1953. je formirana 63. padobranska brigada, koja je naredne godine premeštena u Novi Sad, usled boljih uslova za organizaciju i operativnost jedinice. Rasformiranjem brigade 1959. godine, ustrojena su tri samostalna bataljona, organizovana u Skoplju, na aerodromu u Batajnici i u Cerklju.

Za otadžbinu, za druga, za pušku, za vojničku i ratničku čast, padobranci 63. padobranske brigade — rade!

Petog decembra 1967. godine ponovo je formirana 63. padobranska brigada u Nišu, četnog sastava, u skladu sa tadašnjim vojnim koncepcijama. Od tog momenta Niš je centar vojnih padobranaca u Republici Srbiji. Razvoj avio-industrije, kao i industrije padobrana, posebno padobrana tipa „krilo”, značajno su uticali na razvoj vojne strategije i upotrebe padobranskih jedinica u svetu, te su namena i upotreba brigade bili modifikovani.

U oružanim sukobima na prostoru bivše SFRJ, odnosno SRJ, 63. padobranska brigada je poverene borbene zadatke izvršavala profesionalno, odvažno i požrtvovano, te je jedinica odlikovana Ordenom narodnog heroja 14. oktobra 1999. godine, kako bi simbolika odlikovanja bila još izraženija.

NASLOVI:

• Taktičko-pokazna vežba „Odgovor 2021“
• Padobranci Kraljevine Jugoslavije

Septembra 2006. godine formirana je Specijalna brigada Vojske Srbije, u okviru Kopnene vojske, u čiji sastav su ušli i vojni padobranci, organizovani kao 63. padobranski bataljon, takođe u Nišu.

Odlukom predsednika republike, 21. decembra 2019. godine, izvršene su promene u organizaciji Specijalne brigade, te je legendarnoj padobranskoj jedinici — u skladu sa izuzetnom tradicijom — vraćen status brigade i danas je operativna kao 63. padobranska brigada, potčinjena neposredno načelniku Generalštaba, organizovana na niškom aerodromu „Narednik-pilot Mihajlo Petrović”. Dužnosti komandanta obavlja pukovnik Nenad Zonić.

Danas je 63. padobranska brigada taktička jedinica, posebno obučena i opremljena za:

-za prikupljanje obaveštajnih podataka
-izvođenje specijalnih operacija

Brigada je osposobljena da namenske aktivnosti izvršava samostalno, primenom vertikalnog manevra u taktičkoj, operativnoj i strategijskoj dubini neprijatelja, odnosno na teritoriji pod kontrolom sopstvenih snaga. Vojni padobranci se efikasno mogu upotrebiti za borbene zadatke poput izviđačkih, diverzantskih, protivdiverzantskih, protivterorističkih, protivpobunjeničkih dejstava u svim uslovima, obeležavanje ciljeva za dejstvovanje avijacije i artiljerije u neprijateljevoj pozadini, snabdevanje iz vazduha i dr. Elitna brigada takođe razvija kapacitete i za učestvovanje u multinacionalnim operacijama, u skladu sa propisanim misijama i zadacima Vojske Srbije.

ORGANIZACIJA

Organizaciona struktura 63. padobranske brigade je definisana i operacionalizovana prema namenskim zadacima i poslovima jedinice i specijalnostima operativnog kadra. Formaciju brigade čine čete.

Komandni element brigade čine komanda i komandna četa. O logističkim potrebama brigade — koje su značajno izmenjene nakon vraćanja ranijeg statusa elitnoj padobranskoj jedinici — brine logistička četa. Plan i program selekcije kandidata, odnosno obuke pripadnika brigade izvode pripadnici padobranske čete za obuku, koji su, po pravilu, uspešno kompletirali kurseve mlađih instruktora padobranstva, odnosno kurseve instruktora padobranstva. Operativni kadar je organizovan u nekoliko padobranskih četa, različitih specijalnosti. Tako, pored elitne padobranske čete za borbeno traganje i spasavanje, vojni padobranci rade i u okviru padobransko-diverzantske, odnosno padobransko-izviđačke čete i dr. Čete su dalje organizovane u više operativnih timova.

TRADICIJA

Elitna 63. padobranska brigada se ponosi izuzetno dugom tradicijom koja, kao što je pomenuto, seže do davne 1944. godine. Pored izuzetnih podviga u borbenim dejstvima, važan deo tradicije srpskih padobranaca čine i uobličeni principi (čuvenih deset padobranskih zapovesti) na kojima se izgrađuju međuljudski odnosi generacija padobranaca i koji se poštuju i nakon prestanka profesionalne službe. O međusobnoj odanosti padobranaca, njihovoj odanosti jedinici i državi svedoči i činjenica da je pri pozivanju rezervnog sastava usled agresije NATO na tadašnju SRJ, krajem devedesetih, odziv bio toliki da je faktičko brojno stanje brigade premašilo stopostotnu popunjenost, jer su se mnogi javljali i bez formalnog poziva, kako veterani, tako i dobrovoljci.

Za srpske padobrance se često ističe da oni polažu dve zakletve — prvu prilikom svečanog prijema u vojnu službu, a drugu, koja je ujedno i moto današnje brigade, koju je napisao legendarni Mirko Đorđević^[1] prilikom uspešno završene padobranske obuke. Svakog 14. oktobra, na Dan vojnih padobranaca i Pokrov Presvete Bogorodice, obeležavaju se i Dan 63. padobranske brigade i krsna slava jedinice. Svečanost se, u skladu sa mogućnostima, organizuje u kasarni jedinice u Nišu, u prisustvu vojnih, državnih i crkvenih rukovodilaca, aktivnih pripadnika jedinice, veterana, kao i porodica i prijatelja nastradalih pripadnika, prijatelja jedinice i drugih. Ovom prilikom se od zaborava čuvaju i životi i dela padobranaca nastradalih na borbenim i drugim zadacima.

OBUKA

Sistem obuke u 63. padobranskoj brigadi je organizovan u skladu sa namenskim aktivnostima jedinice i podrazumeva selektivnu obuku, osnovnu i naprednu obuku specijalnih jedinica, sa posebnom pažnjom, naravno, na padobransku obuku pripadnika koji obavljaju padobransku službu. Konkurs za prijem kandidata na selektivnu obuku pri elitnoj jedinici Vojske Srbije raspisuje Generalštab Vojske Srbije. Za svaki konkurs se istovremeno navode broj i vrsta raspoloživih radnih mesta pri brigadi, uslovi konkursa, način konkurisanja, uz neophodne napomene.

Na radno mesto padobranca pri 63. padobranskoj brigadi se mogu prijaviti oficiri, podoficiri i profesionalni vojnici svih rodova i službi Ministarstva odbrane i Vojske Srbije, dok se na ostala raspoloživa radna mesta, po pravilu, mogu prijaviti profesionalni vojnici.

Uslovi konkursa su opšti i posebni, a zavise od aktuelnih potreba jedinice. Opšti uslovi najčešće podrazumevaju da kandidati u momentu prijavljivanja ispunjavaju uslove iz člana 39. Zakona o Vojsci Srbije („Sl. glasnik RS”, br. 116/2007, 88/2009, 101/2010 — dr. zakon, 10/2015, 88/2015 — odluka US, 36/2018 i 94/2019), a u okviru posebnih uslova najčešće se zahtevaju određene godine života (npr. da kandidati nisu stariji od 30 godina života), da su državljani Republike Srbije, kao i njihovi članovi uže porodice, da imaju radno iskustvo pri Vojsci Srbije od najmanje dve godine, da nemaju negativne ocene u službenom dosijeu i dr. Molbe za prijem na selektivnu obuku i neophodna dokumentacija se moraju blagovremeno dostaviti na predviđen način. Za svakog kandidata koji je valjano i blagovremeno podneo sva tražena dokumenta i ispunio početne uslove konkurisanja vrši se temeljna bezbednosna provera. Oni koji ispune kriterijume se pozivaju na lekarski pregled za padobranca, koji je takođe eliminacioni i jedan od najrigoroznijih u Vojsci Srbije i, najčešće, traje tri dana. Zdravstveno sposobni kandidati se upućuju na selektivnu obuku pri 63. padobranskoj brigadi, koja je ujedno i njihov privremeni rad u jedinici. Za radno mesto padobranca selekcija traje, po pravilu, devet nedelja, za ostala formacijska mesta, po pravilu, četiri nedelje. Početak selektivne obuke je predviđen za klasičan dril tokom kojeg se zona komfora kandidata uzurpira intenzivnim fizičkim naporima uz minimalne periode odmora. Pored toga, kandidati koji konkurišu za radno mesto padobranca prolaze i različite testove na padobranskim poligonima kojima se proverava njihova motorika, balans tela, orijentacija u prostoru, kognitivni kapaciteti, karakterne osobine, uz pomno praćenje i beleženje ispoljenih reakcija. Kandidate prolaze i vatrenu, odnosno taktičku obuku, predviđenu planom i programom obuke kandidata za radno mesto pri brigadi, osnove specijalnih dejstava, a imajući u vidu namenske zadatke i poslove jedinice, posebna pažnja se usmerava na izučavanje i uvežbavanje topografije i tzv. obuke u posebnim uslovima, poput preživljavanja u prirodi. Na kraju selektivne obuke, tim instruktora koji je rukovodio obukom vrši evaluaciju rezultata kandidata, na osnovu čega se vrši njihovo rangiranje, od kojeg zavisi prijem na radno mesto u jedinici.

Osnovna obuka novih pripadnika počinje momentom njihovog raspoređivanja na radna mesta i usklađuje se prema prirodi zadataka i poslova predviđenih za ta radna mesta. Novi pripadnici na radnim mestima padobranaca počinju sa obaveznom osnovnom padobranskom obukom, koja podrazumeva teorijsku i praktičnu obuku i izvodi se u zemlji. Teorijska predavanja su koncipirana kao priprema za padobranske skokove i podrazumevaju izučavanje tehnika skakanja, procedure u transportnom vazduhoplovu, poznavanje i pakovanje padobrana i druge padobranske opreme. Jedan deo praktične obuke se izvodi na zemlji, u hangaru za pakovanje padobrana i na padobranskom poligonu, a najvažniji deo praktične obuke su svakako padobranski skokovi. Za uspešno kompletiranje osnovne padobranske obuke neophodan je određen broj dnevnih i noćnih skokova. Svrha osnovne padobranske obuke je da pripadnike osposobi za izvršavanje borbenih zadataka primenom padobranskog desanta.

Padobranski desant, ili desant padobranima, izvodi se, naravno, vazdušnim putem, iskakanjem padobranaca iz transportnog vazduhoplova, letom padobranima i prizemljenjem na tzv. desantnu prostoriju. Može biti klasični i specijalni desant padobranima.

Kroz naprednu padobransku obuku, koja se takođe izvodi u zemlji, izučavaju se složenije tehnike skakanja, kojima se izvode specijalni desanti u okviru specijalnih operacija, a pažnja se posvećuje i izučavanju specijalističke padobranske opreme, neophodne za izvođenje ovih desanata.

Specijalni desant je planska i organizovana aktivnost kojom se izvršavaju borbeni zadaci, prvenstveno u neprijateljevoj pozadini, kada je potrebno brzo, iznenadno i efikasno dejstvo po važnom neprijateljevom objektu, a dejstvo se ne može, ili ne može u istoj meri ostvariti drugim snagama i sredstvima. Prema značaju objekta i prema njegovoj dubini u teritoriji pod kontrolom neprijatelja, desant može biti taktički, operativni i strategijski.

Padobranci se pripremaju, teorijski i praktično, za izvođenje tehnika VIVO (visoko iskakanje, visoko otvaranje)^[2] i VINO (visoko iskakanje, nisko otvaranje)^[3]. Pomenute tehnike se izvode specijalnim padobranima, u dnevnim i noćnim uslovima, sa velikih visina i prizemljenjem na desantne prostorije malih dimenzija, radi izvršenja borbenih zadataka. Imajući u vidu stepen rizika ovih tehnika skakanja, njihovo praktično uvežbavanje, po pravilu, prvo počinje samo sa neophodnom padobranskom opremom, a kako obuka padobranaca napreduje, skokovi se izvode i u punoj borbenoj opremi, na složenije desantne prostorije, u svim uslovima.

Specijalisti padobranstva pri 63. padobranskoj brigadi su takođe osposobljeni i za izvođenje padobranskih skokova na vodene površine.

Osnovna i napredna zemaljska obuka pripadnika 63. padobranske brigade se takođe izvodi u svim klimatsko-terenskim uslovima, podrazumevajući vatrenu obuku, posebno u noćnim uslovima, alpinističku obuku, specijalnu fizičku obuku, obuku u oblasti specijalnih dejstava i dr. Izvodi se samostalno, u saradnji sa drugim jedinicama i službama u zemlji, a — u skladu sa mogućnostima — i sa jedinicama slične namene partnerskih država.

Obuka u letnjim uslovima obuhvata obuku specijalnih dejstava, letnju alpinistiku, obuku traganja i spasavanja, obuku preživljavanja, obuku u savladavanju vodenih prepreka i dr, a izvodi se na aerodromu „Narednik-pilot Mihajlo Petrović”, Zavojskom jezeru blizu Pirota, vojnim strelištima i poligonima za obuku u zemlji.

Obuka u zimskim uslovima se u velikom obimu izvodi na planinama Jastrebac i Kopaonik, a podrazumeva uvežbavanje specijalnih dejstava, zimske alpinistike, obuku i trenaž u skijanju, preživljavanje u zimskim uslovima, traganje i spasavanje u zimskim uslovima i tome slično.

Napredna obuka se, po pravilu, realizuje kroz specijalističke kurseve u zemlji i inostranstvu. Uspešnim kompletiranjem kurseva pripadnici stiču sertifikate i specijalnosti, na osnovu kojih (npr. izviđački kurs, osnovni i viši kurs iz oblasti preciznog gađanja) mogu biti raspoređeni u nekoj od operativnih četa brigade, odnosno steći zvanja instruktora.

S obzirom na specifičnosti namenskih zadataka, posebna pažnja u obučavanju operativnog kadra 63. padobranske brigade se usmerava na izučavanje i uvežbavanje specijalnih dejstava manjih taktičkih formacija. Padobranci uvežbavaju radnje osmatranja i izviđanja u manjim formacijama, u svim uslovima, posebno taktikе izviđačke zasede, izviđačkog prepada, zatim diverzantska dejstva protiv neprijateljeve tehnike, infrastrukture i žive sile, kao i protivdiverzantska dejstva, posebno ofanzivne taktike sa elementima blokade određenih rejona, opkoljavanja, uništenja i dr.

OPREMA

Zalaganjem Ministarstva odbrane Republike Srbije i komande jedinice, u poslednjih nekoliko godina, a posebno otkako je jedinica ponovo ustrojena kao brigada, značajno se ulaže u opremanje elitne jedinice Vojske Srbije.

Padobranska oprema podrazumeva deo opreme i sredstava padobranske jedinice, neophodan za izvršavanje namenskih aktivnosti vertikalnim manevrima, podrazumevajući specijalne padobrane, padobranske instrumente, specijalna sredstva za spasavanje i zaštitnu opremu padobranaca.

Najzastupljeniji padobrani u 63. padobranskoj brigadi su „UM-1”, „MC-4”, oba tipa „krilo”, „OVP-80.08”, te desantni „D-10”. Školsko-borbeni padobran „UM-1”, američke proizvodnje, namenjen je za izvršavanje operativno-taktičkih zadataka, izvođenje skokova za obučavanje, specijalnih skokova (tzv. HALO i HAHO skokovi), odnosno skokova sa dodatnim teretom. Slično tome, kvalitetni padobrani „MC-4” poznatog proizvođača „Para-Flite Inc” su namenjeni za izvršavanje operativno-taktičkih zadataka, izvođenje specijalnih skokova, kao i skokova sa dodatnim opterećenjem. Padobrani „OVP-80.08”, češkog proizvođača „MarS a.s.” su namenjeni za izvođenje školskih, školsko-borbenih i borbenih skokova, a upotrebljavaju se u kompletu sa rezervnim padobranom „ZVP-80.08”. Desantni „D-10”, ruske proizvodnje, namenjeni su za školsko-trenažne i borbene skokove iz vojno-transportnih aviona, tipa „AN-26”, odnosno „AN-2” i helikoptera tipa „Mi-8”. U padobranske instrumente ubrajaju se tehnička sredstva koja padobrancu omogućavaju da odredi vreme i poziciju na skoku, poput visinomera, kompasa, GPS, štoperice, signalnih, telekomunikacionih sredstava, individualne kiseoničke opreme i dr. Visinomeri su izuzetno značajan deo padobranske opreme, a u 63. padobranskoj brigadi najzastupljeniji su elektronski sistemi „STELLA”, proizvođača „LB Altimeters”. U signalna sredstva spadaju popularni „HEL-STAR 6” višenamenski obeleživači treće generacije, proizvođača „CORE Survival”, koji se montiraju na zaštitne kacige, ili šlemove i omogućavaju obeležavanje stabilnim i strob svetlima u vidljivom i IC spektru. U istu svrhu se mogu upotrebiti i jednostavni svetleći štapići.

Padobranski automati „CYPRES”^[4] se, po pravilu, upotrebljavaju u konfiguraciji sa pomenutim „MC-4” padobranima, a služe za otvaranje rezervnog padobrana u slučaju delimičnog ili potpunog otkaza glavnog padobrana, te se, sledstveno, svrstavaju u specijalna sredstva za spasavanje padobranaca. Automati „M²” su nabavljeni od pomenutog češkog proizvođača „MarS a.s.”. U upotrebi su i automati „KAP-3P” koji služe za nastavak procesa otvaranja glavnog padobrana, ili drugog uređaja za otvaranje padobrana. Takođe se mogu koristiti i kao poluautomatski uređaji za otvaranje padobrana.

Zaštitna oprema padobranca podrazumeva zaštitne kacige, koje istovremeno služe za zaštitu glave od mehaničkih udaraca, odnosno kao platforma za montiranje druge opreme, taktičke rukavice, letnje i zimske, zatim padobranske zaštitne naočare — poput modela američkog proizvođača „Bobster”, odeću i obuću za izvođenje skokova i tome slično. Srpski vojni padobranci upotrebljavaju kacige različitih proizvođača, poput modela „Guner”, proizvođača „Bonehead Composites”, zatim „Full Cut” od „Pro-Tec” brenda, kao i „FreeZR” od kompanije „Paratec”, u manjem obimu. Taktičke rukavice „Pentagon Storm” su najzastupljenije u upotrebi, a jedinici su isporučene u okviru kompleta „T-18” proizvođača „Jumko ad”. Pored kompleta taktičkih uniformi u maskirnoj šari „M-10”, isti proizvođač je padobrancima isporučio i letnje, odnosno zimske taktičke kombinezone za padobranske jedinice, takođe u istoj maskirnoj šari. U obavljanju namenskih aktivnosti upotrebljava se i pouzdana, laka obuća, najčešće „Lowa Task Force”, u modelima „Zephyr GTX MID”, odnosno „Zephyr GTX HI”, u crnoj i pustinskoj boji koje je isporučio nacionalni proizvođač i zvanični distributer ovog brenda „Horus doo”.

Zavisno od karakteristika namenskog angažovanja, zaštitnu opremu padobranca može činiti i balistička oprema, poput šlema i balističkog prsluka. S obzirom na specifičnosti namenskih aktivnosti 63. padobranske brigade, prednost se uvek daje kompaktnijoj opremi, manje mase, kako bi se maksimalno uvećala pokretljivost. Sledstveno, u upotrebi su visokosečeni šlemovi (eng. high cut) FAST dizajna, koje je u konfiguraciji sa taktičkim šinama, čeonim nosačem i maskirnim navlakama isporučio proizvođač „Jumko ad”, u okviru pomenutog kompleta „T-18”. U istim kompletima su isporučeni i nosači ploča (eng. plate carrier) u šari „M-10”.

U kategoriji poluautomatskih pištolja, u upotrebi je više modela. Vojnim padobrancima su potrebni pouzdani modeli, kompaktnih dimenzija, relativno male mase i sa značajnijim kapacitetom okvira. Osnovni modeli u upotrebi su austrijski „Glock 17 Gen 4” u kalibru 9 mm, sa navojem za montiranje prigušivača pucnja. Na raspolaganju su i sistemi „HK USP SD”, takođe u kalibru 9 mm, sa navojem za montiranje prigušivača pucnja. U manjem obimu se upotrebljavaju i modeli „CZ 99”, u istom kalibru, proizvođača „Zastava oružje”. Taktičke futrole iz kompleta „T-18” u SMB su najzastupljenije u upotrebi. Upotrebljavaju se i „G-Code XST RTI” američkog proizvođača, u „OD Green” boji. Mogu se primetiti i modeli koje pripadnici nabavljaju privatno, prema sopstvenim afinitetima.

U kategoriji automata (eng. submachine gun), padobranci veruju poznatim nemačkim modelima. Osnovni u upotrebi su sistemi „HK UMP” u kalibru 9×19 mm Parabellum, prvenstveno usled preklapajućeg kundaka, kao i prigušene varijante „HK MP5 SD3”, u istom kalibru.

Automatske puške rađene po sistemu „kalašnjikov” proizvođača „Zastava oružje” u kalibru 7,62×39 mm i 5,56×45 mm NATO su sastavni deo naoružanja 63. padobranske brigade, ali se prilikom izvođenja namenskih aktivnosti ređe upotrebljavaju, uglavnom tokom selekcije i redovne obuke. Sistem „Arsenal AR M-1“ u 7,62×39 mm, bugarske proizvodnje, takođe je konstruisan po sistemu „kalašnjikova”. Osnovni sistem u upotrebi je „HK G36 KV2”, u kalibru 5,56 mm, koji se, shodno zahtevima angažovanja, može upotrebiti i sa prigušivačem pucnja istog proizvođača. Nakon organizacionih promena krajem 2019. godine i ponovnim uspostavljanjem 63. padobranske brigade, u naoružanju jedinice su ostale odlične belgijske „FN SCAR L”, u kalibru 5,56 mm, u modelima „STD, odnosno „CQC” sa skraćenom cevi.

Dodatne modifikacije ličnog naoružanja moguće su montiranjem različitih taktičkih dodataka, poput red dot nišana „Aimpoint CompM4”, za koje su nabavljeni i mrežasti poklopci „Aimpoint KillFlash ARD”, kojima se sprečava odsjaj prednjeg sočiva nišana. Ovi nišani se, po potrebi, mogu kombinovati sa uveličavačima „Aimpoint 3×MAG”. Na raspolaganju su i holografski nišani tipa „EOTech XPS3“, a padobranci često montiraju i neki od dodataka za hvat ili pothvat oružja, laserski obeleživač cilja, odnosno taktičku lampu.

Od sistema za vatrenu podršku, u obzir dolaze kompaktniji, lakši, kojima efikasno može rukovati jedan strelac. Sledstveno, prednost se daje lakim mitraljezima, a u brigadi su zastupljeni modeli „Zastava M-84” proizvođača „Zastava oružje”, u kalibru 7,62×54 R, zajedno sa belgijskim „FN Minimi” u modelu „Para” sa teleskopskim kundakom i u kalibru 5,56 mm, proizvođača „FN Herstal”.

Među sistemima koji se upotrebljavaju za precizno gađanje, osnovni u upotrebi su finski „Sako TRG”, u modelima „21”, „22” i „42”, u kalibrima .308 Winchester (modeli „21” i „22”), odnosno .338 Lapua Magnum (modeli „42”) na koje se, najčešće, montiraju optički nišani „Schmidt & Bender Police Marksman II”.

Kroz projekat „1500” značajno su uvećani kapaciteti elitnih jedinica Vojske Srbije, te je i tadašnja Specijalna brigada dobila kontingente kvalitetne opreme nabavljene od pouzdanih proizvođača iz inostranstva. Deo opreme namenjen tadašnjem 63. padobranskom bataljonu zadržala je, naravno, i današnja brigada, te pripadnici raspolažu binokularima „Dedal DVS-8”, treće generacije koji se upotrebljavaju za dejstva u noćnim uslovima, zatim višenamenskim binokularima „JIM UC”, odnosno dnevno-noćnim laserskim daljinomerima „Moskito”. Oba sistema potpisuje francuski proizvođač „Safran Electronix & Defense”.

SARADNJA

U Republici Srbiji, današnja 63. padobranska brigada ima odličnu saradnju sa elitnim jedinicama Vojske Srbije i Ministarstva unutrašnjih poslova, kao i sa Vazduhoplovnim savezom Srbije. Vojni i policijski specijalci često realizuju padobransku obuku, razmenu iskustava i nadmeću se na sportskim takmičenjima sa padobrancima iz 63.

Septembra 2019. godine Vlada Srbije je donela odluku o šestomesečnom prekidu svih vojnih vežbi i drugih aktivnosti sa oružanim snagama partnerskih zemalja. Dodatno, ubrzo nakon vraćanja ranijeg statusa elitnoj padobranskoj jedinici, svet je zahvatila pandemija koronavirusa. Pomenute okolnosti su se negativno odrazile i na profesionalnu saradnju koju jedinice ove vrste u redovnim okolnostima ostvaruju.

Kao 63. padobranski bataljon ranije Specijalne brigade, srpski padobranci su u više navrata u zemlji i inostranstvu realizovali zajedničke aktivnosti sa padobrancima Ruske Federacije i Belorusije kroz združene taktičko-pokazne vežbe „Slovensko bratstvo”. Ova saradnja počela je još 2014. godine realizacijom složene vežbe „Srem 2014” u Republici Srbiji. Veoma dobra saradnja i prijateljski odnosi se održavaju sa vojnim padobrancima iz Grčke. Srpski padobranci su u više navrata realizovali zajedničku obuku i sa američkim kolegama, poslednji put novembra 2017. godine, u okviru taktičko-pokazne vežbe „Zima 2017”^[5], koju su izveli padobranci tadašnje Specijalne brigade Vojske Srbije i 173. padobranske brigade Vojske SAD.

[1] Mirko Đorđević je prekaljeni instruktor padobranstva i lekar specijalista. Odlikovan je Ordenom za hrabrost, a vojnu službu završio je u činu potpukovnika.
[2] Eng. high altitude, high opening — HAHO.
[3] Eng. high altitude, low opening — HALO.
[4] Eng. Cybernetic Parachute Release System.
[5] Združena taktičko-pokazna je u američkoj verziji nazvana „Dvostruki orao”.

Tweet

• 63 PADOBRANSKA
• PADOBRANCI
• VOJSKA
• VOJSKA SRBIJE
• SPECIJALNE JEDINICE
• 63 PADOBRANSKA BRIGADA

Tekst je autorsko delo urednika sajta. Tekst je u celini zaštićen autorskim pravima. Kopiranje ili preuzimanje na drugi način, bez dozvole urednika, podložno je tužbi.